Pijade Moša
Moša Pijade, משה פיאדה (Beograd, 4. januar 1890. - Pariz, 15. mart 1957.) je bio srpski političar, slikar i novinar, član Komunističke partije od 1920. i državni i partijski funkcioner posle Drugog svetskog rata. U Prvom svetskom ratu, 1914, spasao tigl (zaglavlje) novina „Politika“, prilikom napuštanja Beograda Zbog komunističke aktivnosti osuđen na višegodišnju robiju. Tamo se i upoznao sa Titom. U novembru 1943. u Jajcu organizovao Telegrafsku agenciju nove Jugoslavije, Tanjug, a posle rata bio predsednik Skupštine Jugoslavije.
Napisao Ustav.
Biografija
Rođen je 4. januara 1890. u Beogradu, u bogatoj porodici. Završio je nižu gimnazija|gimnaziju, a zatim je studirao i slikarstvo u Beogradu, Minhenu i Parizu od 1905. do 1910. godine.
Pored ovoga, bavio se aktivno i novinarstvom. Svoje novinarske korake započeo je 1910. godine. Bio je sekretar Udruženja novinarskih saradnika (1911 i 1912.). Od 1913. do 1915. bio je nastavnik crtanja u gimnaziji u Ohridu. Od marta do decembra 1919. izdavao je napredni dnevnik „Slobodna reč“.
Član KPJ postaje 1. januara 1920. godine. Od 1921-1922. nalazio se na mestu Izvršnog odbora KPJ, bio je i urednik „Slobodne reči“ i „Organizovanog radnika“. Od 1925. godine do 1939. proveo je na robiji u Sremskoj Mitrovici i Lepoglavi. U Lepoglavi se upoznao sa Titom i kao dug za dobro prijateljstvo naslikao mu je portret.
Nakon izlaska sa robije, Pijade od 1939. do 1941. živi i radi u Beogradu kao slikar. Tada je po drugi put osuđen i sproveden u koncentracioni logor u Bileći, gde će provesti do početka rata.
Po izbijanju Trinaestojulskog ustanka u Crnoj Gori, učestvuje u organizaciji ustanka, a od decembra 1941. prelazi u Vrhovni štab NOPOJ, u kome se kao načelnik ekonomskog odeljenja i odeljenja za pozadinske vlasti najviše bavio organizpvanjem narodne vlasti i pozadine.
Tvorac je Fočanskih propisa, koje su izdate na slobodnoj partizanskoj teritoriji u prvoj polovini 1942. godine.
Novembra 1942. većnik je na prvom zasedanju АVNOJ-a, a u novembru 1943. potpredsednik АVNOJ-a. Jedan je od tvoraca istorijskih odluka koje je doneo АVNOJ na svom zasedanju u Bihaću i Jajcu. U Jajcu organizovao Telegrafsku agenciju nove Jugoslavije, Tanjug.
U jesen 1944 i početkom 1945. nalazi se u političkoj misiji u Moskvi. Po oslobođenju Jugoslavije, stalno je biran u Beogradu za narodnog poslanika Narodne skupštine FNRJ i Narodne skupštine NR Srbije prvog i drugog saziva. Bio je Predsednik Ustavotvornog, a zatim Zakonodavnog odbora Narodne skupštine FNRJ sve do januara 1953. Od tada do 28. januara 1954. biva potpredsednik Saveznog izvršnog veća, kada je izabran za predsednika Savezne narodne skupštine. I kao potpredsednik Saveznog izvršnog veća, a u svojstvu predsednika Koordinacionog odbora, bavio se izgradnjom zakonodavstva i novog ustavnog uređenja.
U službu političke misije, poslan je na Konferenciju mira u Parizu 1946. Kao delegat FNRJ, a bio je i šef jugoslovenske delegacije u Engleskoj, Francuskoj, Turskoj, Grčkoj i Čehoslovačkoj.
Bio je jedno vreme i član Izvršnog komiteta CK SKJ i član CK SKS, član predsedništva Sveznog odbora SSRNJ i centralnog odbora Saveza boraca.
Pored toga, bio je redovan član Srpske akademije nauka, Udruženja novinara i Udruženja likovnih umetnika Jugoslavije. Iz političkog života se povukao 1955. godine. Odlazi u Pariz, gde je živeo jedno vreme i pre rata. Umro je u istom gradu 15. marta 1957. godine. Sahranjen je u Beogradu u Grobnici narodnih heroja na Kalemegdanu.
Moša Pijade je u ratu bio poznat pod pseudonimom „Čiča Janko“. Naročito je bio poznat kao oštar i besprekoran komunista. Vladavina Moše Pijade u Kolašinu (od početka 1942. do polovine 1942), praćena je i politikom "Levih skretanja", kojima se i sam Pijade pridružio. Zapamćena je njegova neprijatna epizoda u gradovima širom Crne Gore, kada je bez ikakvih dokaza osuđivao ljude koji ne podržavaju partizanski pokret na streljanje.
Imao je čin general-majora JNА u rezervi. Odlikovan je:
Ordenom narodnog heroja
Ordenom junaka socijalističkog rada
Ordenom bratstva i jedinstva
Ordenom partizanske zvezde
Ordenom zasluge za narod I reda
Ordenom narodnog oslobođenja
Ordenom za hrabrost
IZVOR: WIKIPEDIA
Filmski snimak Moše Pijade kako ulazi u svoju kancelariju, 1950. Godine. Iz arhive vlade SAD-a, broj 200 MTT 1470 F (VM 522)
Detaljna biografija se nalazi u knjizi:
Radivoje Davidović OD DAVIČA DO ČELEBONOVIĆA ULICE BEOGRADSKIH JEVREJA
