Otkrivanje biste
dr Davidu Grubiju
Dr David Gruby je ime koje u Srbiji, takoreći bez izuzetka, nije poznato. Među stranim stručnjacima ime Davida Grubija je dobro poznato i visoko cenjeno.
Dr David Gruby je utemeljitelj mikologije, nauke o bolestima koje izazivaju gljivice, bolesti koje se javljaju najčešće na koži i češće su kod dece nego u odraslih.
Dr Gruby rođen je u Bačkom Dobrom Polju, opština Vrbas, 1810. godine u jevrejskoj porodici. S obzirom na to što je porodica bila siromašna, sam se uputio u Peštu gde je uz veliku nemaštinu završio gimnaziju, upisao se na medicinski fakultet koji je nastavio u Beču, gde je i diplomirao. U to vreme mikroskopi su bili prava retkost tako da je sam sebi konstruisao mikroskop i po tome postao poznat. Nudili su mu da ostane na tamošnjem medicinskom fakultetu, ali u to vreme tamo Jevreji nisu mogli biti nastavnici. Odbio je ponudu da se pokrsti, bez obzira što nije bio religiozan, i napustio Beč da bi se zaposlio u Parizu. Tamo je otkrio gljivice koje su bile uzročnici tada čestih bolesti, danas nazvanih mikozama a jedna od njih naziva se Grubijeva bolest. Otkrio je da gljivice mogu biti uzročnici bolesti i u životinja. Prvi je u medicinu uveo fotografiju, iza njega je ostalo preko 2000 fotografija koje se danas nalaze po raznim muzejima i van Francuske. Kao mikroskopista godinama je držao kurseve o mikroskopiranju a među njegovim učenicima bili su i već u to vreme poznati naučnici, među njima i Klod Bernar (po njemu se zove univerzitet u Lionu). Eksperimentisao je sa eterom i kloroformom, sredstvima koja su tek tada počela da se koriste u anesteziji, i dokazao je prednost etera nad kloroformom.
U svojim najboljim godinama iznenada je prekinuo naučni rad i posvetio se praktičnoj medicini. Ubrzo je postao jedan od najpoznatijih lekara Pariza a zvali su ga i na konsultacije u inostranstvo. Među njegove pacijente spadali su i Hajne, Balzak, Viktor Igo, Žorž Sand, Franc List, Šopen itd.
Imao je širok krug interesovanja, zanimala ga je i astronomija, na krovu svoje kuće podigao je malu opservatoriju.
Posle odlaska, kao dete, iz Bačkog Dobrog Polja dolazio je svega dva puta u kraj svog rođenja. Dugo nije imao francusko državljanstvo niti nostrifikovanu diplomu bečkog univerziteta, pa su ga zavidni lekari u Parizu tužili kao šarlatana i tražili da bude proteran iz Francuske, međutim, mnogi njegovi ugledni pacijenti izdejstvovali su da se ovaj problem reši.
Umro je 1898. u Parizu. Nije bio ženjen. Sahranili su ga prijatelji.
Iduće godine održava se svetski kongres dermatologa u Južnoj Koreji, gde će ceo jedan blok predavanja biti posvećen Grubiju i njegovim otkrićima povodom 200 godina od njegovog rodjenja. Glavni referent biće profesor istorije medicine bečkog medicinskog fakulteta.
Uprkos mnogogodišnjih zalaganja, vlasti u B.D. Polju i Vrbasu nisu imale sluha da na neki način obeleže da se tu rodio i kao dečak tu živeo. Tek su ove godine, posle raznih dugih intervencija, opštinska i mesna vlast rešile da se u centru sela postavi njegova bista. Na dan 12. aprila o.g. bista je svečano otkrivena a otkrili su je predsednik opštine Vrbas i pomenuti profesor medicine iz Beča. Posle je održan skup lekara, posvećen temama koje se odnose na Grubijev rad i njegovu ličnost.
Konačno, posle toliko godina poštovan u svetu, Gruby je dobio priznanje i u svom rodnom selu. Oko biste su već počeli radovi na građenju trga koji će nazvati Trg Davida Grubija.
Dr Teodor Kovač
