AIvan Ninić Iz kumranskih riznica
Knjiga o džinovima
Sve što je do sada pronadjeno od svitaka koje zovemo Kumranski rukopisi sredjeno je i objavljeno u 37 tomova. Priredjivač ovog obimnog materijala je profesor Emanuel Tov sa Univerziteta u Jerusalimu, a izdavač Oxford University Press. Zbirka je objavljena pod nazivom Otkrića u Judejskoj pustinji.
Do pojave ove zbirke, rukopisi su se proučavali u fragmentima, uporedjivali sa objavljenom literaturom i odredjivalo im se vreme i mesto nastanka. Osim toga, istraživači kumranskih svitaka su najviše vremena posvećivali proučavanju uticaja judaizma na hrišćanstvo.
Sada, kada je sredjeno sve što je pronadjeno, kompleksnija istraživanja mrtvomorske kolekcije tek predstoje. Jedna od tema koja je pobudila pažnju istraživača istorije Bliskog istoka, komparativnih religija i literature - je saga o džinovima.
Profesor Dvora Dimant, sa Univerziteta u Haifi je ekspert za judejske svitke i sektu Esena, koji su prikupljali i pohranjivali te spise. Eseni su koristili solarni kalendar za koji se verovalo da je egipatskog porekla. Medjutim, nedavno je objavljen jedan vavilonski tekst, koji potiče iz drugog veka pre naše ere, gde se vidi da su Vavilonci takodje koristili solarni kalendar. Prema proučavanjima Dvore Dimant, ne samo kalendar, već i sva literaura koju su Eseni koristili, potiče iz vavilonskih izvora (matice ili njihove dijaspore). Ova zajednica je imala bogatu jevrejsko-aramejsku zbirku nedovoljno proučenih tekstova.
Postoji zanimljiva priča. Početkom dvadesetog veka jedna nemačka ekspedicija pronašla je manihejsku biblioteku iz sedmog veka u severozapadnoj Kini, u predelu Torpan. Manihejizam je pokret nazvan po proroku Maniju, koji je svoju misiju započeo u južnom Vavilonu, današnjem Iraku, u trećem veku. Njegovi sledbenici su ga smatrali naslednikom Adama, Bude, Zaratrustre i Isusa. O tome postoje mnogi pisani podaci u persijskoj literaturi. Nemački orijentalista jevrejskog porekla, W.B. Henning proučavao je te rukopise i 1940. godine objavio delo pod naslovom Knjiga o džinovima. Prema Hennihgovom mišljenu džinovi su naslednici palih andjela, onih koji su imali odnose sa ženama, kako je to zabelezeno u Tori (Postanje: 1-4). Jedan od džinova, Gilgameš, junak je vavilonskog epa o potopu, a prema legendi je živeo u trećem milenijumu pre naše ere.
Isti motiv o andjelima koji su živeli sa ženama, iz čije veze su se rodili džinovi, nadjen je u mnogim rukopisima u Kumranu, pisanim na aramejsom jeziku. Prema Josefu Tadeušu Miliku, jednog od prvih istraživača mrtvomorskih spisa, aramejska verzija priče o džinovima identična je onoj koju je zabeležio Henning. Sve ovo ukazuje na isprepletanost vavilonskih, jevrejsko-aramejskih tekstova sa manihejskim pokretom. Prema profesorki Dimant, aramejsko-jevrejski kumranski rukopisi povezuju sektu Esena sa Jevrejima ranijih vekova iz Vavilona, koji su proučavali i pisali varijacije na vavilonske i persijske tekstove još starijih perioda. Tu ideju potvrdjuje i Knjiga proroka Danila (2-6), pisana na aramejskom jeziku.
Danas, avgust 2002