Iz Istorije Jevreja U Visegradu

Višegrad
Isak Samokovlija i Ivo Andrić kažu za ljude ovoga kraja da se nikada nisu piašili teškoća, ni onda kada je bijesna Drina plavila njihove domove i varoš, gutala žrtve. Oni su svim životnim poteškoćama gledali u oči. Ove i mnoge druge osobine poprimih su i Jevreji Višegrada. Oni su dali zajednici nekoliko izrazitih jntelektualaea i privrednika. Porodice: Baruh, Kamhi, Papo, Levi, Romano prednjačili su u tome pogledu.
Jevreji su u Višegrad najprije došli (iz Sarajeva, a onda iz drugih mjesta. Već u prvim godinama XIX vijeka mi u Višegradu sretamo Jevreje. Oni su se sasvim uklopili u život svojih sugrađana i dijelili s njima sudbinu. Prema „Bosanskom glasniku", u Višegradu je 1908. godine živjelo 177 Jevreja, da bi taj broj 1940. godine pao na oko 110 duša. Mnogi, kada su završili školovanje, nisu se više vratili u Višegrad. Neki opet, tjerani „trbuhom za kruhom", tražili su zaposlenje u Beogradu i Zagrebu.
Za vrijeme prvog svjetskog rata Višegrad je kao pogranična varoš između Austrije i Srbije bio poprište velikih i strašnih ratnih operacija. Stanovništvo je moralo napuštati i bježati iz Višegrada u unutrašnjost Bosne. Višegradski Jevreji su godine 1905. sagradili novi i vrlo lijepi hram, jer je stari hram bio već dotrajao. Prilikom osvećenja hrama došli su predstavnici svih jevrejskih opština u Višegrad. Za vrijeme drugog svjetskog rata, sa ulaskom Nijemaca u grad, hram je bio opljačkan i devastiran. U početku su okupatori u njemu držali svoj magacin hrane, a kasnije je pretvoren u štalu za konje. U Višegradu je postojalo jevrejsko groblje, koje datira od 1889. godine.
Ustaše nisu stigli odvesti višegradske Jevreje u svoje logore. Jedinice narodnooslobodilačke vojske su onesposobile željezničku prugu. Kada su Talijani zauzeli Višegrad, ustaše se povlače, pa su Jevreji ostali na miru do decembra 1942. godine. Ustaše se ponovo vraćaju u Višegrad. Mnogi Jevreji su vee bili u redovima partizana, neki su pobjegli u razna mjesta Sandžaka i Crne Gore. Živjeli su povučeno i niko ih nije uznemiravao. One koji su ostali u Višegradu pohapsio je Gestapo 1944. godine i odveo u koncentracioni logor Bergen-Belzen. U njemačkom logoru nastradalo je 46 višegradskih Jevreja. Rat je preživjelo 56 Jevreja iz Višegrada. To su oni koji su se vratili. živi iz njemačkih zarobljeničkih logora i borci narodnooslobodilačke borbe. Danas u Višegradu živi samo porodica Romano. Ostali preživjeli Jevreji iz Višegrada žive u Sarajevu, Beogradu, Zagrebu kao službenici, oficiri i visoko kvalifikovani radnici
PINTO, Avram, Jevreji Sarajeva i Bosne i Hercegovine, Veselin Masleša,Sarajevo, 1987, ISBN 86-21-00090-3

Unless otherwise stated, the content of this page is licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 License